Спор Зерна и Овцы

Миф в форме спора между Зерном и Овцой выражает конфликт между земледельцами, ведущими оседлую жизнь, и кочевниками-скотоводами. Но на чьей же стороне боги Месопотамии?

Было время, люди голыми по земле бродили и траву ртами щипали, как овцы, ибо пустовала Гора Небес и Земли, Ану ещё не сотворил ануннаков. Тогда не было и зерна, и Утту-ткачихи не было, ибо не было и овцы.

Видя это, обратился Энки к Энлилю:

— Отче! Дай человечеству силу для поддержания жизни.

И опустил Энлиль на землю Зерно и Овцу, приказав отделить их друг от друга. Овце дали луг, изобилующий травами, и огородили его загоном. Для Зерна создали поле и поместили на нем плуг, ярмо и упряжку. И зажили Зерно и Овца, не мешая друг другу. Зерно взрастало в своей борозде, наливаясь влагой небес, наполняя житницы своим потомством. И жирела Овца на своем лугу. Из шерсти её вытягивались нити, которые Утту-ткачиха превращала в одеяния.

И радовались на Горе Небес и Земли Ану и Энлиль своим творениям. Зерно же и Овца затеяли ссору:

— Не гордись, сестра, дарами своими, ибо не ты, а я героям силу даю. Не ты, а я — царских дворцов нутро. И пастух, что тебя пасет, сыт мной — не тобой. Что ж ты молчишь, Овца? Признай превосходство мое.

И отвечает Овца Зерну:

— Это меня, Зерно, Энлиль, владыка небес, с горы своей опустил, нити, что Утту ткет, взяты не от тебя. Я — пропитанье мужей, бурдюк с прохладной водой, ноги мужей я берегу от песка и раскаленных камней, сладкое масло я, меня воскуряют богам, в моем одеянии царь судит на троне своем, я облачаю жреца, когда он идет к алтарю. Можешь ли ты, Зерно, в этом сравниться со мной? Что ж ты молчишь, Зерно? Где твое хвастовство?

И сказало Зерно Овце:

— Когда поставят пиво на стол, дар мой хмельной, и вынут из печи хлеба, будет тебе конец. Слышишь, как точат ножи? В вечных бегах твоя жизнь. Гонят палкой тебя с поля, где я расту. Ветер, что рвется с высот, твой разрушает хлев, мне же он нипочем.

— Гонят, и я ухожу, — отвечает Овца Зерну. — Тебя ж и потомство твое вяжут, как взятых в плен, и, притащив на гумно, палками насмерть бьют и превращают в пыль. Сутью твоей, Зерно, до краев заполняют квашню и, зажигая печь, ставят в огонь. Не украшаешь ты стол, а служишь сидящим за ним пищей так же, как я.

Зерно и овца продолжали свой спор, но боги от него свой слух отвратили:

— Отче Энлиль! — Энки произнес. — Пусть Овца и Зерно вместе по миру идут! Доли три серебра их упрочат союз. Но две из них Зерну отдадим. Пусть склонится Овца пред Зерном, да и остальные все преклонят колени, и тот, кто серебром владеет, кто имеет быков и овец, в воротах у того, кто зерно сохраняет, пусть постоит.

Так по воле Энки закончился спор Овцы и Зерна.

1. ḫur-saĝ an ki-bi-da-ke4
2. ud an-ne2 da-nun-na im-tud-de3-eš-a-ba
3. mu dezina2 nu-ub-da-tud-da-aš nu-ub-da-an-sig7-ga
4. kalam-ma gu duttu nu-ub-da-an-dim2-ma-aš
5. duttu-ra temen nu-mu-un-na-sig9-ga-aš
6. u8 nu-e3-a sila4 nu-šar2-ra
7. ud5 nu-me-a maš2 nu-šar2-ra
8. u8-e sila4 2-bi nu-ub-tu-ud
9. ud5-e maš2 3-bi nu-ub-tu-ud
10. mu dezina2dku3-su3 du8-bi-da-ke4
11. da-nun-na diĝir gal-gal-e-ne nu-mu-un-zu-uš-am3
12. še muš5 ud 30-am3 nu-ĝal2-la-am3
13. še muš5 ud 40-am3 nu-ĝal2-la-am3
14. še muš5 ud 50-am3 nu-ĝal2-la-am3
15. še di4-di4 še kur-ra še a2-dam kug-ga nu-ĝal2-la-am3
16. tug2 niĝ2 mu4-mu4-bi nu-ĝal2-la-am3
17. duttu nu-ub-tu-ud men nu-il2
18. en dniĝir-si en kal-kal nu-ub-tu-ud
19. dšakkan2 bar-rim4-ma la-ba-ra-e3-a
20. nam-lu2-ulu3 ud re-a-ke4-ne
21. ninda gu7-u3-bi nu-mu-un-zu-uš-am3
22. tug2-ga mu4-mu4-bi nu-mu-un-zu-uš-am3
23. kalam ĝiš-gen6-na su-bi mu-un-ĝen
24. udu-gin7 ka-ba u2 mu-ni-ib-gu7
25. a mu2-sar-ra-ka i-im-na8-na8-ne
26. ud-ba ki-ulutim2 diĝir-re-e-ne-kam
27. e2-bi du6 kug-ga u8 dezina2-bi mu-un-se12-eš-am3
28. 3 ninda gu7 diĝir-re-e-ne-ka mi-ni-ib-de5-de5-ge-eš-a
29. ḫe2-ĝal2 u8 dezina2-bi-da-ka
30. da-nun-na du6 kug-ga-ke4-ne
31. i-im-gu7-gu7-ne nu-mu-un-de3-si-si-eš
32. amaš kug-ga-ne-ne ga-bi niĝ2 dug3-ga
33. da-nun-na du6 kug-ga-ke4-ne
34. i-im-na8-na8-ne nu-mu-un-de3-si-si-eš
35. amaš kug-ga niĝ2 dug3-ga-ne-ne-še3
36. nam-lu2-ulu3 zi šag4 im-ši-in-ĝal2
37. ud-ba den-ki-ke4 den-lil2-ra gu3 mu-un-na-de2-e
38. a-a den-lil2 u8 dezina2-bi-da-ke4
39. du6 kug-ga um-ma-da-an-se12-eš-a
40. du6 kug-ta ga-am3-ma-da-ra-ab-ed3-de3-en-de3-en
41. den-ki den-lil2-bi inim kug-ga-ne-ne-a-am3 dug4-ga
42. u8 dezina2-bi du6 kug-ta im-ma-da-ra-an-ed3-de3
43. u8 amaš-a-na im-ma-ab-ni10-ni10-e
44. u2-šim niĝ2-daĝal-la mu-un-na-ba-e-ne
45. dezina2-ra gana2-ni mu-un-na-ĝa2-ĝa2-ne
46. ĝišapin šudul erin2-bi mu-un-na-ba-e-ne
47. u8 amaš-a-na gub-ba-ni
48. sipad amaš-a ḫi-li du8-du8-a
49. dezina2 ab-sin2-na gub-ba-ni
50. ki-sikil sig7-ga ḫi-li gur3-ru-am3
51. gan2-ne2-ta saĝ zig3 il2-la-ni
52. ḫe2-ĝal2 an-na-ta de6-de6-a-ni
53. u8 dezina2-bi pa e3 mu-un-ak-eš
54. unken-na ḫe2-ĝal2 mu-da-an-ĝal2-le-eš
55. kalam-ma zi-šag4-ĝal2 mu-da-an-ĝal2-le-eš
56. me diĝir-re-e-ne si im-sa2-sa2-e-ne
57. erim3 kalam-ma-ka niĝ2 mu-ni-ib-lu-lu-un
58. ama5 kalam-ma-ka dugud mu-un-de3-ĝal2
59. e2 ukur3-ra saḫar ki us2-sa-a-ba
60. u3-mu-un-sun5-ne-eš ḫe2-ĝal2 mu-da-an-ĝal2-le-eš
61. 2(MAN)-na-ne-ne ki ĝiri3-ne-ne ba-an-gub-bu-uš-a
62. dugud-bi e2-a niĝ2 taḫ-e-me-eš
63. ki gub niĝ2-si-me-eš ki tuš me-te-ĝal2-me-eš
64. šag4 an-na šag4 den-lil2-la2-ke4 ba-sag9-ge-eš
65. ĝeštin niĝ2 dug3 i-im-na8-na8-e-ne
66. kaš niĝ2 dug3 i-im-dug3-dug3-ge-ne
67. ĝeštin niĝ2 dug3 u3-mu-un-naĝ-eš-a-ta
68. kaš niĝ2 dug3 u3-mu-un-dug3-ge-eš-a-ta
69. a-gar3-a-gar3-ra du14 mi-ni-ib-mu2-mu2-ne
70. ki ĝišbun-na-ka a-da-min3 mu-un-ak-ne
71. dezina2-e u8-ra gu3 mu-un-na-/de2-[e]
72. nin9 dub-saĝ-zu-me-en igi-še3 ma-ra-ab-gub-be2-en
73. su3-ra2-aĝ2 kalam-ma-ka giri17-zal-bi-me-en
74. saĝ-ur-saĝ-ra usu-ĝu10 ba-ab-šum2-mu
75. e2-gal-la su zig3 mu-un-da-an-ri
76. kalam-ma mu zag-še3 mu-da-sug2-sug2-ge-eš
77. kadra da-nun-na-ke4-ne-me-en
78. lipiš barag-barag-ge2-ne-me-en
79. usu-ĝu10 ur-saĝ-ra u3-mu-na-te
80. ki me3-ka gub-ba-ni
81. su nu-mu-un-zu sa nu-mu-un-zu
82. i-gi4-in-zu ki-a-ne-di […]-na-du-un
83. nam-ušur nam-ma3-la i-im-dug3-dug3-ge
84. ušur du14 mu2-a i-im-bur2-bur2-re
85. /ĝuruš dab5-ba-ra u3-mu-un-na-te
86. nam tar-ra-ni u3-mu-un-na-ba-e
87. šag4 sag3-ga-ni ĝeštug2-ga-ni im-mi-ib-u18-lu
88. ĝiš-šu ĝiš-gu2 i-im-du8-du8-e
89. dezina2dku3-su3-me-en dumu den-lil2-la2-me-en
90. ĝa2 udu e2-ubur-ra an-edin-na la2-a
91. a-na-zu mu-da-ĝal2 a-na ma-ab-be2-en-na-bi gi4-ma-ni-ib
92. 2(MAN)-kam-ma-še3 u8 dezina2-ra mu-na-ni-ib-gi4-gi4
93. nin9-ĝu10 niĝ2 a-na mu-e-dug4-ga-zu
94. an lugal diĝir-re-e-ne-ke4
95. ki kug ki kal-kal-ĝu10 mu-un-ed3-de3-NE
96. gu-gu duttu me-lem4 nam-lugal-la ĝa2-a-ra mu-da-ĝal2
97. dšakkan2 lugal ḫur-saĝ-ĝa2-ke4
98. me-ni u-gun3 mu-un-na-ab-ak-e
99. a2 nam-šita4-ke4 si mu-na-ab-sa2-e
100. zag-e3 gal-gal ki-bal-še3 ebiḫ2 ba-an-sur-re
101. [kuš]da-lu-uš2 a-ma-ru ĝišpan gal-gal-e mu-na-ab-[X-X]
102. zu2 keše2 igi bar-ra en-nu-uĝ3 ĝa2-a-kam
103. a-šag4-ga zi nam-ĝuruš <ĝa2>-a-/kam?
104. kušummud a sed4-da kuše-sir2 ĝa2-a-kam
105. i3 dug3-ga ir-sim diĝir-ra
106. i3 a-ra2 i3 dub2 i3 šim i3 ĝišerin sa2-dug4-[ga ĝa2-a-kam]
107. zulumḫi tug2 siki babbar-ra-ĝu10
108. lugal barag-ga-na im-mi-in-ḫul2-le
109. bar-ĝu10 su diĝir gal-gal-e-ne-ka mul-ma-al im-mi-ib-za
110. gudug pa4-šeš lu2 a tu5-am3
111. šu-luḫ kug-ĝa2 um-ma-da-an-mur10-re
112. šukur2 kug-ĝa2 ĝiri3 mu-da-an-gub-be2
113. ĝišgana2-ur3 ĝišeme-apin-na dur ab2-saĝ
114. ĝiššu-kar2 sug-zag-ge4 gu7-a
115. a-na-zu mu-da-ĝal2 a-na ma-ab-be2-na-bi gi4-ma-[ni-ib]
116. 2(MAN)-kam-ma-še3 dezina2-e u8-ra mu-na-ni-ib-gi4-gi4
117. bappir udun-na mi2 u3-ba-ni-dug4
118. titab udun-na u3-ba-ni-du3
119. dnin-ka-si-ke4 ma-ab-šar2-šar2-re
120. maš2 gal-gal udu-utua2! gal-gal-zu
121. ki ĝišbun-ĝa2 mu-un-til-le-eš
122. niĝ2-ĝu10-ta a2 gur-ra im-da-sug2-sug2-ge-eš
123. sipad-zu niĝ2-ĝu10-še3 an-edin-na igi-bi im-ši-ĝal2
124. išin-na a-šag4-ga ĝal2-la-ĝu10-še3
125. engar-ĝu10 na-gada-zu ĝištukul-ta mu-un-sar-re
126. ki-ta ki sig9-ga-aš u3-mu-e-re-kiĝ2
127. za-e-ra ni2-zu nu-mu-un-ta-ed3-de3
128. muš-ĝiri2 lu2 la-ga niĝ2 edin-na-ke4
129. zi-zu an-edin-na ku-kur ba-ni-ib-be2
130. ud šu2-uš-e niĝ2-kas7-zu ba-ni-ak-e
131. ĝiš-šudum-ma-zu ki i3-tag-tag-ge
132. na-gada-zu u8 me-a sila4 tur-tur me-a
133. ud5 me-a maš2 tur-tur me-a lu2 mu-un-na-ab-be2
134. tum9 tur-tur-e iri-a du-da-bi
135. tum9 gal-gal-e sag2 di-da-bi
136. za-e e2-/ubur-ra ma-ra-an-du3-u3-ne
137. tum9 tur-tur-e iri-a du-da-bi
138. tum9 gal-gal-e sag2 di-da-bi
139. diškur-ra gaba ri-a mu-da-an-gub-be2-en
140. dezina2-me-en ur-saĝ-ra tud-da-me-en ĝa2-la nu-mu-un-ta-dag-ge-en
141. dugšakir3 dugĝiri3?-GA gi16-sa nam-sipad-da niĝ2-gur11-ra gub-ba
142. a-na-zu mu-da-ĝal2 a-na ma-ab-be2-na-bi gi4-ma-ni-ib
143. 2(MAN)-kam-ma-še3 u8 dezina2-ra mu-na-ni-ib-gi4-gi4
144. za-e [kug] dinana an-na-gin7
145. [anše]-kur-ra ki im-a-aĝ2
146. lu2-erim2 bar tab-ba saĝ kur-ra
147. /ĝuruš-e lu2 dam tur-ra-ke4 [lu2] dumu tur-tur-ra-ke4
148. 2-da 1 kuš3-na um-da-la2
149. ki-du6-še3 um-ma-an-ed2-de3
150. ki-du6-ta […]-/ed3-de3
151. ĝištukul-a-ni igi-zu um-ra-ra ka-zu um-ra-ra
152. X gum-gum-gin7 PA-/zu […]-ma-ri-in-[…]
153. tum9u18-lu tum9mir-re bal-še3 […]
154. na4kinkin(ḪAR)-e na4X […] X […]
155. na4šu-še3 bar-za-a ar3-ar3 mi-ni-in-ak
156. za-e ĝišbuniĝ(SUG)-bi sig9-ga-zu-ne
157. lu2-silaĝ-ĝa2 ba-ḫi ki-a mi-ni-in-ĝar
158. ki-sikil du8 gu-la šu bur2-ra-am3
159. /imšu-rin-na mi-ni-a-ed3-de3
160. imšu-rin-na-ta im-ta-a-ed3-de3
161. za-e ĝišbanšur-ra ĝal2-la-zu-ne
162. an-ta ma-ra-ĝal2-en ki-ta ma-ĝal2-en
163. dezina2 ni2-za ĝeštug2 ak-i3
164. u3 za-e ĝe26-e-gin7 niĝ2-gu7-u3-me-en
165. me-za igi mi-ni-ib-il2-la-ke4-eš
166. u3 ĝe26-e eĝer-bi im-us2-en
167. lu2na4kinkin(ḪAR)-e ḫul nu-ĝal2
168. a-na-zu mu-da-ĝal2 a-na ma-ab-be2-en-na-bi gi4-ma-ni-ib
169. ud-ba dezina2-e nam-gur4-ra-na šag4 im-mi-in-dab5 di-de3 saĝ ba-an-šum2
170. dezina2 u8-ra mu-un-na-ni-ib-gi4-gi4
171. za-e diškur lugal-zu-um dšakkan2 kuš7-zu-um bar-rim4 ki-nu2-zu-um
172. e2-e gan2-ne2 izi in-ga-dub2-ba-gin7
173. e2-ba! ka-ba buru5mušen dal ba-ab-[ra]-gin7
174. eḫ3 si-ig kalam-ma-še3 ba-ni-ib-kur9-re-en
175. ĝe26-e gu2-ĝu10 ki-še3 ba-e-de3-ĝa2-ĝa2-ĝa2
176. ĝišba-an-e-ĝišba-an-e ba-e-ḫal-ḫa-[X]
177. šag4-tur3-zu ganba-ka lu2 u3-bi2-in-de6
178. tug2niĝ2-dara2 ni2-za gu2-zu u3-bi2-in-la2
179. u8-ĝu10-še3 še ĝišba-an-e si-ma-ab lu2 lu2-u3 in-na-ab-e
180. ud-ba den-ki-ke4 den-lil2-ra gu3 mu-na-de2-e
181. a-a den-lil2 du8 dezina2-bi nin9 ḫe2-me-eš
182. teš2-bi-da ḫe2-en-da-sug2-sug2-/ge-eš
183. kug 3-kam-ma!-ne-ne-/a […] ĝa2-la nu-um-[…-dag-ge]
184. 2(MAN)-na-ne-ne dezina2 [ḫe2-…]-gu-ul
185. dezina2-ra dub3 [ki]-a ḫe2-en-de3-za-za
186. […]-ra ĝiri3-ni [ ne] ḫe2-em-su-ub-/bu-de3
187. dutu e3-[a]-ra dutu šu2-[uš]-e
188. mu dezina2-kam ḫe2-em-/pad3-pad3!-de3
189. erin2 dezina2-ka gu2 ḫe2-em-mi-ib-ĝar
190. lu2 kug tuku lu2 za tuku /lu2 gud tuku lu2 udu /tuku
191. kan4 lu2 še tuku-e dur2 ḫe2-[ĝa2-ĝa2] ud ḫe2-ni-ib-zal-zal-e
192. u8 dezina2-bi a-da-min3 «mi2» dug4-ga
193. u8 taka4-a dezina2 e3-a a-a den-ki za3-mi2

Источник шумерского текста:

Black, J.A., Cunningham, G., Ebeling, J., Flückiger-Hawker, E., Robson, E., Taylor, J., and Zólyomi, G., The Electronic Text Corpus of Sumerian Literature (http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/), Oxford 1998–2006.
Copyright © J.A. Black, G. Cunningham, E. Robson, and G. Zólyomi 1998, 1999, 2000; J.A. Black, G. Cunningham, E. Flückiger-Hawker, E. Robson, J. Taylor, and G. Zólyomi 2001; J.A. Black, G. Cunningham, J. Ebeling, E. Robson, J. Taylor, and G. Zólyomi 2002, 2003, 2004, 2005; G. Cunningham, J. Ebeling, E. Robson, and G. Zólyomi 2006

Если вы нашли ошибку, пожалуйста, выделите фрагмент текста и нажмите Ctrl+Enter.